“ Chú mong cuộc sống dịu dàng êm ả thôi. Thật sự, ” ông nói với vẻ trầm tư giữa dòng suy tưởng. “ Và chú đã đạt được điều đó trong mấy chục năm qua. ”
Đó là một ước vọng bình dị so với bất kỳ người nào. Đối với Nguyễn Ngọc Ngạn, một trong những tên tuổi điển hình nổi bật trong nền văn nghệ Nước Ta văn minh, nó bình dị một cách quái gở. Như thể danh vọng và hào nhoáng chưa khi nào là một phần trong cuộc sống của ông khi ông đứng trên sân khấu hay ở bất kỳ nơi nào khác. Như thể sự ngưỡng vọng của đồng nghiệp và công chúng dành cho ông chưa khi nào làm ông cảm thấy mình vĩ đại hơn chính bản thân mình .
Nguyễn Ngọc Ngạn chưa bao giờ là ai khác ngoài chính bản thân ông, như ông ngồi dưới ngọn đèn vàng bên cạnh bàn ăn trong nhà bếp khi ông trò chuyện với tôi vào một ngày đầu tháng 11 tại nhà riêng ở Toronto, Canada. Ôn tồn và nhã nhặn, ông trả lời mọi câu hỏi như ông kể chuyện cho một khán giả đang chăm chú theo dõi. Có lúc ông trải lòng như giãi bày tâm tư với một thân bằng quyến thuộc đến thăm hỏi sau một thời gian dài xa cách.
Bạn đang đọc: Nguyễn Ngọc Ngạn và sự kiến tạo một biểu tượng văn hóa
Có một thực sự về Nguyễn Ngọc Ngạn hiện rõ từ những cuộc trò chuyện này : Ông là tổng hòa của tổng thể những trái chiều và tương phản mà định mệnh đã trao — hoặc gán — cho ông. Ông đồng ý và tiếp đón chúng như một phần truyền thống của chính mình. Và ông biến sự quái gở của thực trạng thành sự khác thường của nghị lực và năng lực, làm ra nét riêng độc lạ khó hoàn toàn có thể mô phỏng hoặc sửa chữa thay thế. Chỉ có và có lẽ rằng sẽ chỉ có duy nhất một Nguyễn Ngọc Ngạn .
Người điều khiển và tinh chỉnh chương trình Nguyễn Ngọc Ngạn. Nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn. Kịch tác gia Nguyễn Ngọc Ngạn. Tất cả những thương hiệu đó đều vừa khít với quy mô và tầm vóc của một sự nghiệp lê dài gần 40 năm kể từ khi ông xuất bản tác phẩm tiên phong của mình. Giờ đây sau khi ông đã loan báo dự tính về hưu vào năm sau, công chúng sẽ nhớ tới ông với một thương hiệu nữa : biểu tượng văn hóa .
Ở tuổi 76, Nguyễn Ngọc Ngạn là một trong những MC gốc Việt lớn tuổi nhất vẫn còn tác nghiệp. Vốn là một nhà văn có sách cháy khách, ông gây chú ý quan tâm khi mở màn cộng tác với Thúy Nga Productions, một TT sản xuất âm nhạc ở Mỹ chuyên dàn dựng những chương trình trình diễn hoành tráng, trong vai trò MC lần tiên phong vào năm 1992. Ông nhanh gọn chiếm được tình cảm của người theo dõi và trở thành cái tên quen thuộc với hàng triệu người trong và ngoài nước nhờ phong thái điềm đạm, giọng nói và lối kể chuyện đầy sức hấp dẫn, và những màn ứng đối dí dỏm bên cạnh người đồng điều khiển chương trình Nguyễn Cao Kỳ Duyên .
Gần 30 năm trên sân khấu, Nguyễn Ngọc Ngạn có vẻ như chưa khi nào rời khỏi đỉnh điểm sự nghiệp, vốn được thiết kế xây dựng trên nền tảng vững chãi của mối quan hệ gắn bó với người theo dõi mà ông vun đắp. Đối với một thế hệ từng trải qua cuộc chiến tranh, ông là hiện thân cho những kinh nghiệm tay nghề và kí ức của họ về quê nhà mà nhiều người đã rời bỏ sau năm 1975 khi ông ra mắt một ca khúc “ nhạc vàng. ” Đối với một thế hệ trẻ hơn sinh trưởng ngoài Nước Ta, ông là kho kiến thức và kỹ năng có vẻ như bất tận về văn hóa truyền thống và lịch sử dân tộc nhắc nhở họ về nguồn cội khi ông lý giải những phong tục ngày Tết hay truyền thống lịch sử dân tộc bản địa. Còn với người theo dõi trong nước, ông là cầu nối giúp họ đồng cảm tâm tư nguyện vọng tình cảm của hội đồng người Việt hải ngoại và mở ra cánh cửa dẫn vào một đời sống ý thức đa dạng và phong phú hơn .
Nhưng Nguyễn Ngọc Ngạn cảm thấy “ khó nói ” khi được hỏi thành tựu lớn nhất trong sự nghiệp của ông là gì. Sự nhã nhặn của ông đôi lúc khiến người đối thoại quên mất ông là một trong những nghệ sĩ nổi tiếng nhất ở cả trong nước lẫn hải ngoại. Ông luôn trung thành với chủ với hình ảnh “ ông giáo làng ” mà ông chọn theo đuổi ( và rất đắc ý ) khi mới mở màn sự nghiệp. Ông sống trong một ngôi nhà giản dị và đơn giản hai tầng cùng vợ và con trai trong một khu dân cư trung lưu nơi ông dọn đến từ năm 2000. Khi những show diễn kết thúc, ông khước từ sự náo nhiệt và hội hè của quốc tế vui chơi để dành thời hạn đọc sách, xem phim và viết truyện .
“ Người ta vẫn nói là họa sỹ thì học ở kho lưu trữ bảo tàng viện, thi sĩ thì học ở ca dao tục ngữ và Truyện Kiều, mình đang nói Nước Ta, ” ông đúc rút tuyệt kỹ thành công xuất sắc của riêng mình. “ Thì chú cũng thế thôi, chú cũng như bất kể nhà văn nào khác, bất kỳ người viết kịch nào khác. Cháu phát minh sáng tạo sự thực là mô phỏng. Cháu từ một cái có này cháu ra cái có khác chứ không phải chỉ có Thượng đế mới phát minh sáng tạo từ cái không thành có. Một người viết văn, một người viết kịch, một người làm MC thì phải học thôi cháu. Phải đọc nhiều, phải học nhiều, coi show, coi phim, coi báo chí truyền thông. Nếu chú có được những thành tựu như cháu nói thì sự thực ra là sự chịu khó của chú thôi. ”
Nguyễn Ngọc Ngạn dẫn tôi đi du lịch thăm quan nơi mà sự cần mẫn đã hun đúc nên con người ông hiện thời. Tầng hầm nhà ông được cải biến thành một thư viện nhỏ nơi những kệ sách trùm kín những bức tường từ sàn lên đến trần. Ông nói ông đã đọc hết tổng thể những cuốn sách trên kệ và nhớ hết những gì ông đã đọc. “ Chú không cần Google vì Google ở đây này, ” ông nói và chỉ tay vào đầu. Tôi bật cười trước câu nói đùa, chợt vỡ lẽ sau vài phút kinh ngạc trước đó khi nghe ông thừa nhận “ đến giờ này chú không hiểu Google là cái gì cả ” và cũng không màng học cách sử dụng nó vì “ giờ đây trễ rồi. ” Với Nguyễn Ngọc Ngạn, nhiều lúc chẳng có ranh giới giữa sự vui nhộn và tráng lệ .
Chăm chỉ thôi chưa đủ, năng lực độc lạ của Nguyễn Ngọc Ngạn chính là đòn kích bẩy đưa ông giáo làng đạo mạo lên thành nghệ sĩ lịch duyệt. Chất giọng trầm ấm có chiều sâu được ông sử dụng một cách hữu hiệu — ông kể nhiều hơn nói — để lôi cuốn sự chú ý quan tâm của người theo dõi trong khi óc khôi hài bén nhạy của ông khơi gợi tiếng cười từ những khoảnh khắc ngẫu nhiên phát sinh trên sân khấu. Ông cũng linh động đổi khác cách trò chuyện để tương thích với những đối tượng người dùng khác nhau — người cùng dẫn chương trình, ca sĩ, nhạc sĩ, khách mời hay người theo dõi — nhưng vẫn duy trì sự đồng nhất trong phong thái. Nói vắn tắt, ông sinh ra là để đứng trên sân khấu .
“ Chú có một cái đặc biệt quan trọng là đứng trước đám đông chú không mất bình tĩnh, chú rất là thản nhiên. Chú chỉ mất bình tĩnh khi rạp vắng người thôi, ” ông nói. “ Quay thu hình Paris By Night thường thường là thu 10 camera thì cháu thấy họ cứ nói rối loạn lắm, làm mình chia trí lắm. Cho nên có nhiều [ MC ] làm live show ngoài rất là hay mà vào quay lại bị khớp. Nhưng mà chú may quá ngay cả show đầu chú đã không khớp rồi. Trời cho đó. ”
Ông nói ông thường không chuẩn bị sẵn sàng quá nhiều cho những chương trình mà ông điều khiển và tinh chỉnh, phần vì kiến thức và kỹ năng đã có sẵn trong đầu nên hoàn toàn có thể ứng biến gần như trong mọi trường hợp và phần vì tập dượt chuyên nghiệp và bài bản hoàn toàn có thể đánh mất sự tự nhiên. Nhưng không hề không có sự sẵn sàng chuẩn bị vì việc làm của người tinh chỉnh và điều khiển chương trình thực ra là đánh lạc hướng sự quan tâm của người theo dõi khỏi những hoạt động giải trí chuẩn bị sẵn sàng sân khấu chuyển tiếp giữa những tiết mục .
“ Không phải cháu muốn nói nhiều hay muốn nói ít đều được mà phải tùy theo đạo diễn, tại vì người ta đổi cảnh thì cháu cứ phải nói cho đến khi nào người ta bấm đèn sân khấu đã chuẩn bị sẵn sàng thì cháu mới được ngưng, ” ông lý giải. “ Có nghĩa là chú và cô Kỳ Duyên luôn luôn phải chuẩn bị sẵn sàng sẵn nhiều yếu tố ở trong đầu lắm. Nhiều khi nhìn mãi mà không nhìn thấy họ bấm đèn thì cứ phải nói … Trong mấy chục năm người theo dõi không biết là chú với Kỳ Duyên đang câu giờ, họ tưởng là chuyện trò có soạn trước nhưng mà không phải. ”
” Sáng tạo sự thực là mô phỏng. Một người viết văn, một người viết kịch, một người làm MC thì phải học thôi. Phải đọc nhiều, phải học nhiều, coi show, coi phim, coi báo chí truyền thông. ”
Nguyễn Ngọc Ngạn bác bỏ mọi nhận định và đánh giá cho rằng ông là linh hồn của Paris By Night. Ông xem sự thành công xuất sắc của show diễn là thành quả của cả một tập thể trong khi sự thành công xuất sắc của cá thể một phần nhiều là nhờ những thời cơ và sự tương hỗ mà ông có được trong suốt sự nghiệp. Thực tế là ông ít chăm sóc tới vị thế hay tầm quan trọng của chính mình. Làm người nổi tiếng không phải là mối bận tâm số 1 của ông. “ Chú chỉ bận tâm là chú có để lại được cái gì về văn hóa truyền thống hay không, so với chú cái đó rất quan trọng, ” ông nói .
Câu vấn đáp là có. Các học giả đồng ý chấp thuận rằng ông đóng một vai trò quan trọng trong việc gìn giữ truyền thống văn hóa truyền thống cho những thế hệ người Việt hải ngoại tìm cách hòa nhập vào đời sống ở quốc gia họ chọn làm quê nhà thứ hai. “ Ông ấy đã sống một đời dày dạn và đã xác lập bản thân như một biểu tượng văn hóa thiết yếu trong quốc tế truyền thông online đại chúng Nước Ta, ” Nhi Lieu, một học giả độc lập ở Mỹ từng viết sách về sự hình thành truyền thống người Mỹ gốc Việt trải qua văn hóa truyền thống đại chúng, đánh giá và nhận định. “ Tôi nghĩ sự Open của ông ấy trong những chương trình Paris By Night thực sự củng cố di sản của ông ấy là lời nói của người Việt hải ngoại. ”
Vinh Nguyen, phó giáo sư ngôn từ và văn chương Anh tại Đại học Waterloo, cho rằng nhắc đến văn hóa truyền thống Nước Ta hải ngoại thì không hề không nhắc tới Nguyễn Ngọc Ngạn. Là một trong những người thuộc thế hệ trưởng thành bên ngoài Nước Ta, nhà điều tra và nghiên cứu văn chương và văn hóa truyền thống của người gốc Á hải ngoại này cho biết ngay từ khi ông định cư ở Canada vào năm 1991 ông đã khởi đầu xem những chương trình Paris By Night cùng với mái ấm gia đình. Bản thân ông đã học được “ những bài học kinh nghiệm quan trọng ” về lịch sử dân tộc và văn hóa truyền thống Nước Ta từ Nguyễn Ngọc Ngạn, vì “ có điều gì đó rất thân mật về hình tượng của ông ấy, rất đời thường và nhân văn. ”
“ Nguyễn Ngọc Ngạn đã vun đắp biết bao niềm tự hào về văn hóa truyền thống Nước Ta cho một thế hệ người tị nạn và con cháu của họ, ” ông nói. “ Danh tiếng của ông ấy sẽ sống mãi — như một trong những người nổi tiếng tiên phong của hội đồng hải ngoại, như một người hết lòng vì văn hóa truyền thống Nước Ta, như một hình tượng cho sự kiên cường của con người — trong khi văn hóa truyền thống Nước Ta liên tục tăng trưởng và đổi khác. ”
Long T. Bui, nhà nghiên cứu về người Mỹ gốc Việt và văn hóa truyền thống đại chúng tại Đại học California Irvine, so sánh Nguyễn Ngọc Ngạn với những nhân vật truyền hình trứ danh của Mỹ như Dick Clark và Arsenio Hall, với sự độc lạ là Nguyễn Ngọc Ngạn kể câu truyện đơn cử của hội đồng người Việt hải ngoại và nỗ lực vươn lên của họ. “ Sẽ không khi nào có người nào nữa giống như ông ấy, ” ông nói .
Thỉnh thoảng tôi nghĩ về sự kiên cường của Nguyễn Ngọc Ngạn và tự hỏi những biến cố trong cuộc sống đã định hình nhân cách của ông nhiều đến mức nào. Không phải ngẫu nhiên mà ông trở thành lời nói đại diện thay mặt của người Việt hải ngoại vốn đa phần là người tị nạn rời bỏ quốc gia sau Chiến tranh Nước Ta. Bản thân ông cũng là một người tị nạn, cũng kiến thiết xây dựng lại cuộc sống từ hai bàn tay trắng của một thuyền nhân vượt biển, và cũng từng bị giam giữ trong những trại “ học tập tái tạo ” sau năm 1975 vì trước đó ông là sĩ quan quân lực Nước Ta Cộng Hòa. Khi người ta nghe Nguyễn Ngọc Ngạn nói, họ nghe thấy tiếng lòng của chính mính .
“ Trong mái ấm gia đình năm bạn bè trai chú là người tiên phong vượt biển thành công xuất sắc qua bên Malaysia. Cho nên khi vừa tới trại tị nạn đáng lẽ phải chờ để đi Mỹ, nhưng mà số người đi Mỹ đông quá phải chờ lâu nên chú đi Canada, thay vì chờ thêm sáu tháng nữa để đi Mỹ. Tại vì lúc đó chú nghĩ là chú phải đi làm ngay do tại nhà chú còn mấy đồng đội đi tái tạo chưa có người nào vượt biển, có mình chú đi đầu. Chú qua Vancouver rồi chú đi làm ngay để kiếm tiền, ” ông kể .
“ Đầu tiên chú lên trên một hòn hòn đảo, chú làm việc làm lao động chân tay rất là nặng nhọc cho công ty xuất khẩu lúa mì. Lúa mì họ đổ trên máy rồi xay, xay xong rồi nó chạy xuống tàu của Liên Xô với Trung Cộng đậu ngoài hải cảng, chú chỉ có tinh chỉnh và điều khiển máy thôi. Công việc rất là bụi bờ. Chú cắm đầu cắm cổ đi làm liền, chú làm năm năm liên tục. Trong khi chú làm cái đó chú khởi đầu viết văn. Tất cả những cuốn truyện tiên phong chú viết ở đó, rồi cuốn sách tiếng Anh [ The Will of Heaven ] chú cũng viết ở đó. Sau năm năm cái hãng đó đóng cửa, chú mới về Toronto này. Về Toronto một thời hạn thì Bùi Bảo Trúc bên đài VOA, là người bạn cũ của chú ở Đại học Văn khoa thời xưa, kêu chú sẵn sàng chuẩn bị sang đài VOA làm đi. Sau chú lại bỏ cuộc không có dự tính đó vì bên Thúy Nga đã kêu chú. ”
Nguyễn Ngọc Ngạn nói ông từng rơi nước mắt trên sân khấu khi xem lại những khoảnh khắc sơ tán hỗn loạn trong ngày Hồ Chí Minh sụp đổ khi ông dẫn chương trình kỉ niệm 20 năm và 30 năm sự kiện này. Có lúc sự xúc động biến thành nỗi đau quặn thắt khi ông nhớ về cuộc vượt biên giới năm 1978 của chính mình. “ Chính chú bị đắm tàu. Tàu của chú 161 người chết trong đó có vợ con chú. Nhìn thấy những cái tàu ở trên biển khi chiếu lại trong cuốn ‘ Tôi là người Nước Ta ’ chú đã thấy xúc động rồi, nhiều khi chú phải quay mặt đi không dám nhìn. Nó nhắc lại chú những cái cảnh hãi hùng và những cái cảnh chết chóc của 43 năm về trước, ” ông nói .
“ Lúc mà chú rơi xuống biển thì chú biết mình sắp chết rồi, trăm Xác Suất. Trong một hai phút lóp ngóp ở trong biển, chú chỉ có đọc kinh và cầu nguyện thôi, lúc đó không còn nghĩ gì nữa, thôi đến giờ mình qua đời rồi thì mình cầu nguyện. Nhân cháu hỏi thì chú nói, niềm tin tôn giáo đôi lúc giúp mình mãnh liệt lắm, những lúc mình vô vọng, ” ông vấn đáp thắc mắc về vai trò của niềm tin tôn giáo trong cuộc sống sau khi tôi quan tâm rằng trong nhà ông tọa lạc nhiều hình tượng Kitô giáo. Sự cởi mở của ông làm tôi kinh ngạc. Tôi đã không nghĩ rằng ông hoàn toàn có thể sẵn lòng san sẻ thêm bất kỳ điều gì khác mà công chúng đã biết về thảm kịch của cá thể ông .
“ Người Công giáo luôn luôn có câu : Mọi sự trên đời này đều do Chúa định. Vì tin như vậy cho nên vì thế chú vẫn cho đó là một sự sắp xếp của Thượng đế nên chú không oán trách hay bận tâm hay vô vọng. Dĩ nhiên nó rất là buồn là vì người thân trong gia đình của mình mất trước mặt mình. Nhưng mà làm thế nào được cháu khi mà trời định như vậy. Con chú mất lúc đó là bốn tuổi mấy. Nó sinh ra năm 74 thì 75 chú đi tái tạo, tức là ba năm không gặp con. Vừa mới về được mấy tháng là vượt biển thì nó mất. Bà xã chú cũng vậy. Chú lấy bà vợ đầu được tám năm. Tám năm thì năm năm ở trong quân đội, ba năm ở trại tái tạo, coi như gần nhau chỉ có khoảng chừng một năm thôi. Cái thời chiến nó như vậy cháu, rất nhiều người thời chiến như vậy, thì mình nghĩ đó là cái mệnh chung của quốc gia chứ không phải là riêng của mình. ”
Định mệnh buộc Nguyễn Ngọc Ngạn phải rời bỏ quê nhà nhưng quê nhà chưa khi nào rời bỏ Nguyễn Ngọc Ngạn. Hay đúng hơn, ông chưa khi nào để cho điều đó xảy ra vì ông luôn nặng lòng với quốc gia và dân tộc bản địa. Cuốn tự truyện “ The Will of Heaven, ” được nói là cuốn sách bằng tiếng Anh tiên phong của một thuyền nhân người Việt xuất bản ở Mỹ, là mảng kí ức về quãng đời của ông ở Nước Ta khi ông còn đi học, nhập ngũ, đi tù tái tạo, và vượt biển. Trong những năm 1980, ông sáng tác nhiều tác phẩm mang đậm sắc tố chính trị và thời cuộc, chỉ trích can đảm và mạnh mẽ chính sách cộng sản ở quê nhà, từ cải cách ruộng đất ở miền Bắc cho tới nền kinh tế tài chính tập trung chuyên sâu thời bao cấp cũng như thực trạng tham nhũng và đàn áp nhân quyền. Nhưng cái nhìn của ông về quốc gia biến chuyển, khi Việt Nam tiến hành cải cách và chuyển sang nền kinh tế thị trường, điều mà ông nói là “ đáng mừng. ”
“ Những truyện về sau chú viết thì chú cũng không có đả kích trong nước nhiều chính bới họ đã thay đổi rồi mặc dầu cái danh nghĩa của chủ nghĩa cộng sản vẫn còn. Điều 4 Hiến pháp nói rằng Đảng Cộng sản là đảng duy nhất chỉ huy thì cái đó là chuyện họ bảo vệ đảng của họ, nó là một nước tư bản độc đảng thôi, chứ còn thực chất của nó giờ đây là một nước tư bản, ” ông nói .
“Chú có thể không bằng lòng với chế độ chính trị của Việt Nam nhưng mà vấn đề chống ngoại xâm luôn luôn là mình phải đồng lòng với đất nước.”
Tôi nhắc ông về một khoảnh khắc hồi năm năm trước khi ông trở thành một nhà hùng biện trong vài phút ngắn ngủi. Vài tuần sau khi Trung Quốc hạ đặt một giàn khoan dầu trong vùng độc quyền kinh tế tài chính của Nước Ta và tình hình trong nước sôi sục, ông đứng một mình giữa sân khấu Paris By Night, cất cao giọng hơn thông thường, và phát biểu một cách hùng hồn về sự vĩnh cửu của quốc gia và dân tộc bản địa. Lời ông nói nghe như một bài diễn thuyết của một chính khách đang khuấy động ý thức của quần chúng. Đó là những tích tắc mà lời nói của ông vang vọng nhất trong khán phòng, và có lẽ rằng còn xa hơn nữa .
“ Chú ý niệm rất rõ mình ở hải ngoại, mình chỉ hoàn toàn có thể yểm trợ và hoạt động quốc tế thôi chứ mình không có làm gì được cho người trong nước. Người trong nước phải đối lập với đại chiến, ” ông san sẻ. “ Lúc đó, chú muốn lên tiếng nói nếu xảy ra đại chiến, cách này hay cách khác, thì người trong nước hiểu rằng khối người hải ngoại này tuy xa quê nhà nhưng vẫn một lòng trong yếu tố chống ngoại xâm. Chú hoàn toàn có thể không bằng lòng với chính sách chính trị của Nước Ta nhưng mà yếu tố chống ngoại xâm luôn luôn là mình phải đồng lòng với quốc gia. Đó là cái ý của chú khi chú phát biểu điều đó. ”
Tha thiết với quê nhà nhưng Nguyễn Ngọc Ngạn chưa từng trở lại Nước Ta — và có lẽ rằng không khi nào. Đó là một trong những sự trái chiều điển hình nổi bật nhất của ông và có vẻ như ông không giằng xé gì về xích míc này, tối thiểu là trong cách ông diễn đạt quyết định hành động của mình. Ông có những nguyên tắc, và vì những nguyên tắc này, ông sẵn sàng chuẩn bị nói không. “ Người ta đề xuất trả chú một số tiền khá lớn để về đi một cái tour ở Nước Ta, ” ông kể. “ Một người bầu show [ ở Mỹ ] chuyển một lời đề xuất từ Nước Ta qua cho chú phải nói là khá lớn, nói là nếu mà ông Ngạn nhận lời đi chuyến lưu diễn này thì ông hoàn toàn có thể nghỉ hưu khỏi phải đi show nữa. Chuyện này cách đây khoảng chừng 10 năm rồi. Nhưng chú nói không ngay. Chú nói, ‘ Tôi chưa nghĩ đến chuyện đó. ’ ”
Quyết định không quay trở lại nước của ông luôn là một huyền bí gây tò mò, nhất là khi ngày càng nhiều nghệ sĩ hải ngoại trở lại để tìm kiếm những thời cơ tăng trưởng sự nghiệp bên cạnh những nguyên do cá thể khác. Nguyễn Ngọc Ngạn hài lòng với những gì mình có và không tiếc những gì lẽ ra ông hoàn toàn có thể có. Ông tự tách mình khỏi những trào lưu thời cuộc như dòng nước tuôn chảy không ngừng. Ông nép mình vào một góc yên bình, một quốc tế mà ông đã thiết kế cho riêng mình, để ôm ấp những kí ức như những bảo vật thời hạn vô giá và bất khả xâm phạm, như thể vẻ đẹp thật sự của chúng chỉ hiển lộ dưới ánh sáng của thời quá vãng. Với Nguyễn Ngọc Ngạn, quê nhà là hoài niệm .
“ Chú rất muốn về thăm quê, tại vì chú có trí nhớ tốt mà nó cũng làm hại chú, ” ông nói. “ Chú ra đi [ vào miền Nam ] là 9 tuổi mà cái hình ảnh quê nhà vẫn còn nguyên, xóm làng vẫn còn nguyên. Nhưng mà chú nghe những người thân thuộc của chú về quê của chú sang đây kể lại thì nói là, ông Ngạn ơi ông về giờ ông không nhận ra đâu, nó không còn là lũy tre làng, không còn là con đê sông Hồng như rất lâu rồi nữa đâu. Tại vì cái vùng của chú thời xưa là Sơn Tây nhưng giờ đây nó thành ngoại ô của TP. Hà Nội rồi, thành thử không nhận ra nữa đâu. Thì thôi để chú cứ giữ cái hình ảnh đẹp đó trong đầu cũng được rồi cháu. ”
Tôi đưa ra một giả thuyết cho Nguyễn Ngọc Ngạn : Có phải thảm kịch cá thể của chú đã vạch ra một lằn ranh đỏ để chú không khi nào vượt qua ? “ Cháu hỏi thì chú phải nói thật, lúc đầu thì là như thế khi chú ra đi. Trong cái thực trạng đó thì cái lằn ranh rất là rõ … Bây giờ Nước Ta từ sau khi đổi sang cơ chế thị trường thì nó giống như Nước Ta Cộng Hòa trước năm 75, chú nghĩ là hận thù của tổng thể những người bỏ nước ra đi giống như chú đã giảm đi. Cho nên cái lằn ranh so với chú, nó cũng giảm đi. Nó còn ở đó, nhưng nó không còn nóng bức như là thủa khởi đầu, ” ông san sẻ. “ Từ khoảng chừng năm 2000 thì khởi đầu có bầu show trong nước mời chú về, nhưng mà lúc đó nó còn mới quá nên chú cũng không nghĩ đến chuyện về. Bây giờ thì chú đã già quá rồi nên chú lại càng ngại về. ”
Khi tôi nghĩ về cuộc hẹn tiên phong với Nguyễn Ngọc Ngạn, tôi không chắc có bất kể điều gì tôi đã làm hoàn toàn có thể giúp tôi chuẩn bị sẵn sàng cho những điều kinh ngạc mà tôi sẽ gặp phải. Tôi không biết là ông sẽ mở cửa nhà cho tôi trước khi tôi kịp gõ cửa hay bấm chuông ( ông nói ông khởi đầu đợi tôi đến từ khá lâu trước giờ hẹn ). Tôi không hề không phá lên cười khi ông đưa ra một thí dụ minh họa sự khôi hài kiểu Mỹ bằng giọng điệu và vẻ mặt rất tráng lệ. Đôi lúc tôi ngập ngừng khi nhu yếu ông san sẻ những tâm lý rất riêng tư về những biến cố trong cuộc sống, ông cung ứng bằng những câu vấn đáp rành rọt, thẳng thắn và chân thành. Trò chuyện với ông giống như đọc một cuốn sách với một bảng chú dẫn chi tiết cụ thể để tra cứu những điểm mục còn chưa tường tận, và cuốn sách đó luôn mở .
Sự cởi mở của ông bao hàm cả yếu tố tuổi tác. Ông không ngại nói về nó và gánh nặng của nó so với sức khỏe thể chất của mình. Làm việc trong nghành nghề dịch vụ mà nhiều người đua nhau níu giữ sự tươi tắn để duy trì hình ảnh trước công chúng, ông làm bạn với tuổi tác một cách tự nhiên, dù mái tóc đen dày của ông khó hoàn toàn có thể cho biết là ông đã ở nửa sau của độ tuổi 70. Nhưng tuổi tác không phải khi nào cũng là người bạn tốt nhất với tất cả chúng ta, kể cả với Nguyễn Ngọc Ngạn. “ Chú 76 tuổi thì sức khỏe thể chất nó suy yếu, tại vì chú có cái bệnh căn bản là máu cao, tiểu đường, cholesterol. Chú bị mấy cái bệnh đó lâu rồi, ” ông nói .
Sức khỏe suy yếu là nguyên do sâu xa đưa tới quyết định hành động về hưu, ông nói. Trong lúc chuẩn bị sẵn sàng cho chương trình Paris By Night thu hình ở Nước Singapore cuối năm 2019, ông phải nhập viện cấp cứu vì bị ngộp thở. “ Năm trước thì chú đã bị cấp cứu vì máu ra ở mũi tại bên California rồi, giờ đây lại bị thêm một lần nữa, vì vậy là chú có dự tính về hưu trong lúc chú nằm nhà thương Nước Singapore, nhưng mà chú không nói với ai. Chú chỉ nói riêng với cô Thủy là giám đốc Thúy Nga thôi, ” ông kể. Ông chính thức loan báo ông sẽ về hưu trong một show diễn vào tháng 8 năm nay trong một quyết định hành động mà ông nói là bất thần, với “ nguyên do gần là tại chú ngại đi máy bay quá ” do những pháp luật khắt khe tương quan đến COVID-19 .
Marie Tô Ngọc Thủy, giám đốc quản lý và điều hành của Thúy Nga Productions, nói bà mong ước tổ chức triển khai một chương trình “ thật lớn ” vào năm 2022 tại Las Vegas — và một chương trình nữa ở Thailand cho người theo dõi từ Nước Ta thuận tiện sang tham gia — để tôn vinh MC số 1 của TT cho lần sau cuối ông đứng trên khấu và để ghi lại 30 năm ông nắm giữ vai trò này. Nhưng trở ngại lớn nhất là những diễn biến khó lường của đại dịch hoàn toàn có thể làm đảo lộn hoặc trì hoãn mọi hoạch định vào thời gian này. Sự chắc như đinh duy nhất là sự không chắc như đinh về mọi thứ, ngoại trừ việc Nguyễn Ngọc Ngạn sẽ giã từ sân khấu .
Ai sẽ sửa chữa thay thế ông ? Bà Thủy nói “ chắc như đinh sẽ có sự biến hóa ” và những giải pháp được bà xem xét gồm có mời MC từ Nước Ta hoặc tổ chức triển khai một cuộc thi tuyển lựa MC tại Mỹ. “ Nhưng mà tuyển lựa MC thì thật sự yếu tố là mình lên một cuốn hoàn toàn có thể hay nhưng mà làm thế nào từ cuốn này qua cuốn kia mình vẫn còn tư liệu để nói và vẫn còn sự duyên dáng và lôi cuốn như chú Ngạn. Chuyện đó không phải dễ, ” bà nói thêm .
” Người nghệ sĩ như chú nợ người theo dõi về ân tình, nợ nhiều nhất là về ân tình … Cho nên sân khấu hoàn toàn có thể chú không nhớ nhưng mà chú nhớ người theo dõi. ”
Về phần mình, Nguyễn Ngọc Ngạn nói ông vui là ở đầu cuối hoàn toàn có thể rời xa ánh đèn sân khấu. Ông so sánh một cách vui nhộn quyết định hành động về hưu với việc trả hết khoản tiền nợ vay ngân hàng nhà nước để mua nhà sau hàng chục năm làm lụng khó khăn vất vả. Sự ra đi càng nhẹ nhõm vì ông “ không vấp ngã trong yếu tố tình cảm ” trong suốt sự nghiệp của mình, ông nói. Nhưng có một món nợ mà hoàn toàn có thể ông sẽ không trả hết được .
“ Người nghệ sĩ như chú nợ người theo dõi về ân tình, nợ nhiều nhất là về ân tình, ” ông nói khi được hỏi ông còn vấn vương điều gì không sau khi giã từ sân khấu. “ Gặp người ta chào, người ta bắt tay, có khi người ta gửi Tặng Ngay cho chú cuốn sách, có khi người ta gửi Tặng Ngay cho chú một món quà nho nhỏ. Nó là một cái kỉ niệm là khi nào chú cũng nhớ. Cho nên sân khấu hoàn toàn có thể chú không nhớ nhưng mà chú nhớ người theo dõi. Đó là điều chắc như đinh so với chú. ”
Đó không phải sáo ngữ của một nghệ sĩ khéo lấy lòng người theo dõi. Trong phòng bếp nơi tôi trò chuyện với ông treo một bức tranh trừu tượng một người phụ nữ gảy đàn, một chiếc đồng hồ đeo tay với ảnh chụp hai vợ chồng ông giữa mặt số, và một bảng gỗ trang trí viết tên ông bằng chữ Hán — tổng thể đều là quà mà người hâm mộ gửi Tặng Ngay. Ông sống giữa lòng thương mến của người theo dõi theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng .
Nguyễn Ngọc Ngạn rồi sẽ có những ngày tháng vui hưởng tuổi già, nhưng ngay lúc này ông vẫn day dứt với những nỗi phiền muộn không hề tránh khỏi. Cuộc đời vẫn đang nhắc nhở ông về những được-mất vô thường và nhiều lúc tàn khốc. Trong gần hai năm qua ông đã mất đi những người bạn trong giới văn nghệ mà ông trân quý vì COVID-19 hoặc vì những nguyên do khác. Ông liệt kê từng người theo thứ tự thời hạn với sự đúng chuẩn gần như tuyệt đối, như thể trí nhớ của ông không được cho phép ông quên những sự ra đi đau buồn này. Nói theo cách của ông, ông “ bị hại ” vì có trí nhớ tốt .
“ Trong những nhạc sĩ thì chú thân mật và thân nhất là nhạc sĩ Lam Phương. Những buổi trò chuyện với nhạc sĩ Lam Phương chú rất trân trọng và rất là nhớ, ” ông nói. “ Sau khi nhạc sĩ Lam Phương mất thì chú rất là nhớ nhạc sĩ Lam Phương, chú có viết một bài ‘ Lam Phương và những cuộc tình vây quanh ’ chú có đọc trên YouTube. ”
Gần đây Nguyễn Ngọc Ngạn xem lại những vở kịch mà ông từng viết, điều mà trước giờ ông ít khi làm. Không phải vì ông rảnh rỗi hơn trước mà vì ông muốn tìm lại những hồi ức thân thương với những “ đệ tử ” của ông trong ban hài kịch của Thúy Nga. Sự ngậm ngùi có lẽ rằng nhiều hơn những nụ cười vì hai người trong số họ qua đời cách nhau chỉ vài tháng. “ Sốc nhất là Chí Tài và Phi Nhung, ” ông nói, nhắc tới cây hài trứ danh cộng tác với ông nhiều nhất và nữ ca sĩ nổi tiếng được ông mời đóng ba lần đều để lại ấn tượng sâu đậm .
Nguyễn Ngọc Ngạn là con người của lý tính hơn là cảm tính. Ngay cả trong những khoảnh khắc dễ xúc động nhất, ông gói ghém xúc cảm của mình bằng ngôn từ và sự mạch lạc của dòng suy tưởng. Vẻ thâm trầm đôi lúc ưu tư gần như là biểu cảm chủ yếu của ông trong hầu hết cuộc trò chuyện. Cũng hoàn toàn có thể ông dằn lại cảm hứng của mình giống như ông nói ông “ phải dằn lại ” sự tức bực khi nhìn thấy những video với tựa đề giật gân trên YouTube, 1 số ít đăng lại những truyện mà ông viết. Ông như một mặt hồ bình lặng, nhiều lúc có những gợn sóng nhưng tan biến trong tích tắc .
Thế nên tôi có phần giật mình với thần thái của ông khi tôi hỏi ông muốn mình được nhớ tới như thế nào. “ Hiện giờ đây chú gặp người ta thì chú có cái vừa vui vừa buồn là có nhiều người gặp chú chỉ nhớ truyện ma thôi, nhất là trong nước, ” ông nói, khuôn mặt giãn ra một nụ cười biểu lộ sự khó hiểu pha lẫn vui nhộn trước một thực tiễn trớ trêu. “ Chú bảo thôi chết rồi hỏng rồi, tại sao mà mình làm bao nhiêu việc khác người ta không nhắc mà người ta cứ nhắc truyện ma là thế nào ! ”
Tôi lý giải rất nhiều người trẻ hứng thú với những truyện ma ông viết, mà cũng rất hoàn toàn có thể họ biết đến ông tiên phong trải qua những tác phẩm này. Đó là nguyên do vì sao ông vẫn duy trì sự hấp dẫn qua nhiều thế hệ người theo dõi và xác lập một vị thế vững vàng trong văn hóa truyền thống đại chúng. Một Stephen King của Nước Ta. ( Stephen King là nhà văn Mỹ nổi tiếng với thể loại truyện kinh dị mà ông rất thích. ) Không mất nhiều thời hạn để thuyết phục Nguyễn Ngọc Ngạn đồng ý chấp thuận rằng truyện ma cũng là một dấu ấn để những thế hệ trẻ nhớ đến ông .
“ Cái thời mà băng cassette của chú về truyện ma trong nước là đến chín mười bài báo Công an họ lên tiếng phàn nàn, họ chống đối kinh hoàng lắm. Họ nói là ai được cho phép phát hành truyện ma mà làm con tôi đêm hôm không dám ngủ ? ” ông phì cười nhớ lại .
Chú có sợ những truyện ma mà chú viết không, tôi hỏi. “ Không, tại vì có ma đâu mà chú sợ, ” ông vấn đáp tỉnh bơ khiến tôi không nhịn được cười. “ Nếu chú gặp ma thì chú đã sợ không viết được. ”
Điện thoại của tôi rung lên lúc 10 giờ 50 phút tối. Một tin nhắn vừa đến. “ Cam on chau, ” Nguyễn Ngọc Ngạn viết, trả lời tin nhắn tôi gửi trước đó chúc mừng ông triển khai xong một show diễn dài và cảm ơn ông đã dành chút thời hạn cho tôi chụp hình dù ông rất bận rộn. Đó là show thu hình có người theo dõi tiên phong của Paris By Night lưu lại sự quay trở lại chính thức sau hai năm đình trệ vì COVID-19. Đó cũng là chương trình mừng Tết sau cuối mà ông tham gia trong vai trò MC, ông nói. Ông trở lại để loan báo quyết định hành động về hưu của mình một lần nữa .
Lần tiên phong tận mắt chứng kiến trực tiếp Nguyễn Ngọc Ngạn tinh chỉnh và điều khiển chương trình trong một hí viện chật kín người theo dõi, tôi nhận ra ông không có tuổi trên sân khấu. Giọng nói truyền cảm của ông vẫn lôi cuốn sự quan tâm vì chỉ có ông mới hoàn toàn có thể kể những câu truyện và giai thoại một cách hấp dẫn. Sự khôi hài ý vị của ông vẫn khơi ra những tràng cười hoan khoái vì chỉ có ông mới hoàn toàn có thể tự châm biếm mình như vậy. Và chỉ có ông, bằng toàn bộ vốn hiểu biết và tấm lòng của một người luôn hướng về quê nhà, mới hoàn toàn có thể nuôi dưỡng sự trân trọng lâu bền so với văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa qua nhiều thế hệ người Việt ở hải ngoại lẫn trong nước. Ông vẫn làm những việc mà ông làm tốt nhất trên sân khấu và người theo dõi vẫn tán dương ông về điều đó .
Nhà văn và triết gia người Anh John Ruskin nói “ phép thử tiên phong của một vĩ nhân thực sự là sự khiêm cung của người đó. ” Nguyễn Ngọc Ngạn không thiếu sự khiêm cung và ông chắc như đinh không xem mình là một vĩ nhân. Ông không mấy chăm sóc tới vị thế ngôi sao 5 cánh của mình. Ông hạ giảm tầm quan trọng của những thành tựu của chính mình và ngại ngùng khi tôi xin chụp hình ông đứng trước những kệ sách trong thư viện cá thể của ông vì sợ bị xem là giả tạo. Ông luôn vấn đáp mọi tin nhắn và cuộc gọi điện thoại cảm ứng của tôi và gần như luôn kết thúc bằng lời cảm ơn. Sự ân cần và sẵn lòng của ông khiến tôi kinh ngạc. Có một chú Ngạn nơi Nguyễn Ngọc Ngạn, bình dị và đôn hậu, trong đời sống riêng tư cũng như dưới ánh đèn sân khấu .
Nguyễn Ngọc Ngạn nói ông thích nhất ca khúc “ Người về ” của nhạc sĩ Phạm Duy nói về tâm tình của một người chiến sỹ trở về quê nhà sau những năm chinh chiến. Ca từ và giai điệu da diết khiến tôi không hề không liên tưởng đến ông như một “ người về ” — về từ trại học tập tái tạo, về từ những khoảnh khắc cận kề cái chết, về lại Nước Ta trong tâm tưởng và nỗi nhớ niềm thương khôn nguôi qua việc làm mà ông theo đuổi gần suốt cả đời. Tôi nghĩ về một thế hệ những “ người về ” như Nguyễn Ngọc Ngạn. Chúng ta nhớ đến họ vì những gì họ đã trải qua, những gì họ đã san sẻ và để lại cho những thế hệ sau này. Họ nhắc nhở tất cả chúng ta về quá khứ để tất cả chúng ta đồng cảm hiện tại và khuynh hướng tương lai. Họ là một phần của lịch sử dân tộc, không hề xóa bỏ hay sửa chữa thay thế .
Nguyễn Ngọc Ngạn là tiếng vọng trường tồn của thế hệ đó.
Source: https://www.doom.vodka
Category: Tin tức
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.