Người Buôn Gió (ảnh: Uyên Nguyên)
LGT: Kể từ lúc chuyện trò với nhà văn Bùi Thanh Hiếu, tức blogger Người Buôn Gió, vào cuối tháng Năm, 2014, để thực hiện phỏng vấn “Người Buôn Gió, từ giang hồ đến cải cách xã hội” mà anh rất đắc ý, cho đến nay tôi mới lại có dịp đối diện và chuyện trò với con người có bề ngoài rất giang hồ lãng tử, nhưng bên trong dễ xúc động này, dù thỉnh thoảng vẫn gặp anh trên trang mạng Facebook, hay khi tìm đọc những bài viết rất đặc biệt của anh.
Lần này, nhân ngày Người Buôn Gió chu du Hoa Kỳ để trình làng cuốn tiểu thuyết Đại Vệ Chí Dị, mà khi đến thăm tòa soạn tuần báo Saigon Nhỏ, anh cho biết là đã bán gần hết, chúng tôi luận bàn về tập truyện Đại Vệ Chí Dị, và việc sáng tác của một người cầm bút thích viết về quê nhà nhưng phải sống xa quê nhà. Thế nhưng đến cuối câu truyện, Người Buôn Gió cao hứng nói với tôi về tình yêu giữa anh và vợ. Thật giật mình ! Vì “ vợ ” là điều Người Buôn Gió không khi nào nhắc đến trong suốt thời hạn cầm bút, trong khi đó bóng hình con trai của anh thấp thoáng trong mỗi bài viết thuộc dạng tình cảm của nhà văn xuất thân từ chốn giang hồ .
Mời độc giả theo dõi cuộc nói chuyện hi hữu này.
Hà Giang: Chào anh Người Buôn Gió. Rất vui lại gặp anh. Có lẽ chúng ta nên bắt đầu câu chuyện về cuộc sống của anh ở Đức và tại sao anh lại qua Đức sinh sống, vì hình như một số độc giả cũng chưa rõ chuyện này.
Người Buôn Gió: Vâng, tôi qua Đức vào tháng Tư năm 2013. Đầu tiên với học bổng của thành phố Weimar do ông thị trưởng Weimar ông ấy mời đến thành phố ấy ở sáu tháng, để tham quan thành phố. Thành phố Weimar là thành phố được phong là thủ đô văn hóa của Âu Châu với hai thi hào tên tuổi lừng danh là Johann Wolfgang von Goethe và Friedrich Schiller, bây giờ vẫn còn những dấu tích của họ ở đấy. Sau sáu tháng thì tôi chuyển sang một học bổng gọi là dành cho những nhà văn lưu vong, của Hội Văn Bút Đức do Bộ Văn Hóa Đức tài trợ. Học bổng này gia hạn từng năm một. Đến năm 2014 thì họ mời vợ con tôi sang chơi. Khi vợ con tôi sang chơi được một tháng, trước khi về Việt Nam rồi thì họ hỏi thằng con tôi là cháu muốn cái gì nhất, thì thằng bé nó bảo là cháu chỉ muốn bố cháu nhất. Thế là họ bảo nếu như thế thì họ làm giấy tờ cho vợ con tôi sang đoàn tụ. Và chỉ một thời gian ngắn sau thì vợ con tôi quay lại đoàn tụ và họ tăng tiền học bổng lên để tôi đủ sống. Học bổng đó cũng khá tốt, nó bằng với thu nhập của một người làm việc văn phòng tương đối cao của Đức, để nhờ vào học bổng đó thì tôi yên tâm tôi viết. Còn những cái tiền khác thu nhập được như những tiền đi nói chuyện hay tiền viết bài viết báo thì tôi đế tôi có gửi về trong nước trong cái thời gian qua. Tôi phải giải thích về cái việc này, không phải là kể công tôi nhưng mà nhiều người cứ nghĩ nhầm là số tiền đấy là do thế địch thù địch này thế địch thế lực thù nghịch kia người ta đưa cho tôi, như những bọn dư luận viên họ tuyên truyền. Tôi thì tôi thấy cuộc sống thì đã được học bổng lo cho, tiền tôi kiếm được thì tôi giúp mọi người, ngày xưa ở trong nước tôi cũng đã được người này người kia giúp. Xem như là mình trả lại cái ơn đấy.
Hà Giang: Đại Vệ Chí Dị là một cuốn trường thiên tiểu thuyết hấp dẫn với một số người, nhưng có lẽ với nhiều người khác là cuốn sách cũng khá khó hiểu. Dạng văn này lấy chuyện triều đình trong khung cảnh ngày xưa mà kể những chuyện bây giờ. Điều gì khiến anh lại chọn kiểu viết khó khăn và công phu như thế?
Người Buôn Gió: Cuốn Đại Vệ Chí Dị này khi tôi viết tôi phải cân nhắc rất nhiều. Trước tiên, những bài viết đầu tiên thì tôi viết chỉ để giải tỏa những nỗi bực dọc cho riêng mình. Lúc ấy tôi không có ý định quảng bá những gì mình nên có thể cách viết khó hiểu với người khác, nhưng không khó hiểu với mình. Khi viết xong, thì có nhiều người rất thích. Rất tiếc, là qua bên đây tôi không mang giấy triệu tập của cơ quan an ninh, họ đề lên luôn trên biên bản là triệu tập để làm việc về sách Đại Vệ Chí Dị. Họ cứ xoay quanh vấn đề cuốn này là tôi ám chỉ, ám chỉ nhà nước Việt Nam, ám chỉ các quan chức Việt Nam thì tôi cứ chối là không phải. Thứ hai, khởi đầu cuốn sách thì tôi viết ở trong nước rất nhiều đoạn, thì tôi phải viết như thế để tôi gọi là “lách văn”. Tôi cứ bảo là không tòa án nào có thể bảo là nước Vệ đời Vệ Kính Vương là đấy chính là Việt Nam đời ông Nguyễn Phú Trọng, không thể nào họ buộc mình như thế được. Thứ ba là nhiều người Việt Nam người ta hay đọc truyện Trung Quốc, đọc Đông Chu Liệt Quốc và Tam Quốc Chí. Tôi xử dụng một phương pháp viết dựa theo khung cảnh trong những cuốn sách đó, để cho người đọc này cảm thấy thú vị.
Hà Giang: Khi phải viết theo cách ẩn dụ thì làm sao anh tìm ra nhân vật tương đương, và viết làm sao để người ta thấy ngay đây là những nhân vật đương thời đang đối diện với những sự kiện đang thời? Những khó khăn trong kiểu viết như vậy chắc nhiều lắm?
Người Buôn Gió: Vâng thì về khung cảnh, thì mình nhập đề ngay là Nước Vệ triều nhà Sản năm thứ 65. Nước Vệ thì ai cũng biết là Việt Nam, nhà sản thì là cộng sản, năm thứ 65, thì nếu tính từ năm 1945 thêm 65 năm, nữa thì người ta đến năm 2004 rồi. Mình nói là Tể Tướng thì người nghĩ ngay đó là Thủ Tướng, còn Vệ Vương thì là ông tổng bí thư kia. Tìm ra nhân vật thì tương đối dễ rồi. Nhưng mà có những tình tiết phải chuyển thể từ cái hiện thực, để mà chuyển thành ngôn ngữ cổ thì đó là vấn đề khó khăn nhất. Tại vì có khi mình dựng lên được cốt chuyện rồi nhưng mình không thể chuyển những tình tiết kia thành những tình tiết cổ, thì có khi nung nấu xong rồi cũng phải bỏ, vì không chuyển thể sang được, rất nhiều lần phải bỏ như thế.
Hà Giang: Phản ứng và ý kiến của độc giả về cuốn Đại Vệ Chí Dị là như thế nào, và độc giả “ghiền” Đại Vệ Chí Dị họ đa số là thành phần ra sao?
Người Buôn Gió: Hầu hết độc giả của Đại Vệ Chí Dị cao tuổi, họ rất am hiểu tình hình chính trị, họ mê đọc những văn phong cổ. Có thể nói những độc giả này họ quý mến tôi còn hơn nhưng nhà văn thông thường viết văn hay khác, vì họ nghĩ là mình đã chia sẻ tâm tư của họ về thời cuộc, và người ta quý mến một người họ nghĩ là viết thay cho họ, giải tỏa thay cho họ, không chỉ thuần túy sự quý mến dành cho một người viết văn hay. Những sự quý mến này là một động viên khiến tôi tiếp tục viết.
Hà Giang: Ngoài Đại Vệ Chí Dị, Người Buôn Gió còn viết một dạng văn khác rất hấp dẫn, như những thư viết cho con trai đầu lòng, những bài tùy bút về nhớ mẹ, v.v… Vậy độc giả loại văn nào của anh đông hơn?
Người Buôn Gió: Cái dòng chị nói, tôi đặt tên là những dòng Đi Tìm Thương Nhớ. Tôi viết về tuổi ấu thơ, viết về cuộc sống, viết về gia đình,viết về bạn bè, viết về những điều thông thường ai cũng có. Cũng có rất nhiều độc giả thích đọc dạng văn ấy. Tôi nghĩ rằng nếu tôi viết những điều đó cho đến tận nơi thì sẽ được rất được đông khách, đó là những điều người bình thường ai cũng có thể cảm thấy, nên nếu viết về những dòng ấy, thì độc giả sẽ đông hơn người đọc Đại Vệ Chí Dị, nhưng trong tình cảnh đất nước mình, thì tôi đành phải tạm gác lại những áng văn thơ mộng này để viết những bài liên quan đến thời sự, đến chính trị…
Hà Giang: Hà Giang thú thật là không đọc hết mọi chương trong Đại Vệ Chí Dị đâu, nhưng cũng thấy rằng trong những bài viết ở Đức, giọng văn của anh có thay đổi, vẫn giữ giọng văn cổ, các nhân vật cổ nhưng hình như nhưng cách mô tả đã khác đi, có đoạn anh viết hẳn ra như: “Nước Vệ cứ khăng khăng là mình không có tù bất đồng chính kiến”… Tại sao vậy?
Người Buôn Gió: Vâng nó có khác đi. Viết ở trong nước thì hôm nay mình viết ngày mai bị gọi lên. Còn ở Đức viết mãi mà chả thấy an ninh chả thấy công an gì cả chẳng có ai hạch hỏi mình làm khó dễ mình thì mình tự nhiên cách viết cũng lười cố gắng đi. Tiện đây cũng phải nói luôn, tôi không có ý định viết tiếp loạt bài theo dạng Đại Vệ Chí Dị này. Câu chuyện về nước Vệ sẽ dừng lại ở đây. Còn những chữ tù “bất đồng chính kiến” thì thú thật là không thể nào dịch ra từ cổ được, và chính bản thân những chữ này cũng đã là chữ Hán.
Hà Giang: Có nhiều người cho là một nhà văn, là một nghệ sĩ, thì phải viết, phải trình diễn ở nơi sự kiện xảy ra, chen vai thích cánh bên cạnh những con người đang ở bị ảnh hưởng bởi những sự kiện đó, thì sự rung động nó mới thực được. Anh thấy việc viết ở Việt Nam về những sự kiện xẩy ra ở Việt Nam, và từ Đức nhìn về quê nhà, viết về quê nhà, nó khác nhau như thế nào?
Người Buôn Gió: Người ta bảo ra nước ngoài không viết được nữa, không đấu tranh được nữa, sự rung động nó kém đi. Khi tôi ra nước ngoài thì tôi lại viết một thể loại bình luận chính trị và người ta cũng thích đọc lắm. Tôi thì tôi nghĩ rung động là một thứ tình cảm. Một khi đã là tình cảm rồi, thì nếu nó là tình cảm chân chính, thì tình cảm ấy ở xa hay ở trong lao tù, nó cũng không thể nhạt nhòa đi được, vì nếu nó nhạt nhòa đi được thì tình cảm đó, có lẽ tự nó không sâu sắc lắm. Tình cảm sâu sắc thì nó càng xa càng nung nấu hơn. Phải nói là để từ một thằng lưu manh mà mà tôi viết thành như thế này thì nếu không có tình cảm sâu sắc có lẽ tôi sẽ chẳng thể viết được.
Hà Giang: Có nhớ nhà nhiều không? Những lúc nhớ nhà thì anh làm gì?
Người Buôn Gió: Lúc đầu cũng nhớ nhiều, nhưng mà sau này tôi thấy nhiều người vì nhớ nhà mà thôi bớt đấu tranh và phải thế này thế kia với nhà nước để mà về Việt Nam, thì tôi thấy là thôi có lẽ cũng chả cần phải nhớ nữa. Tại vì nhớ như thế thì cái chế độ Việt Nam người ta bắt cóc nỗi nhớ của mình để người ta làm con tin, thành ra tôi thấy cũng không muốn nhớ nữa. Nhưng những lúc nhớ quá không chịu được thì tôi nấu những món ăn mà ở nhà tôi hay ăn, hay viết một trong những bài thuộc cái dòng “Đi Tìm Thương Nhớ…”
Hà Giang: Tại sao anh dự định không văn dạng “Đại Vệ Chí Dị” nữa? Có phải vì giờ đây ở Đức nên không cần bảo vệ an toàn nữa?
Người Buôn Gió: Vâng, cũng một phần. Với lại sở dĩ chuyện Đại Vệ Chí Dị này nó hay là bởi vì nó có sự cạnh tranh giữa ông Nguyễn Tấn Dũng và ông Nguyễn Phú Trọng, nó hao hao như mô hình của vua Lê với chúa Trịnh, nó rất là căng thẳng. Khi sự xung đột này hết rồi thì không còn sự hấp dẫn của câu truyện này nữa. Vả lại, tôi không phải là người hễ thấy viết được cái gì người ta thích thì cứ đào thêm vào cái hướng ấy mãi, vì như vậy chẳng mấy chốc thì nó bắt đầu nó nhạt. Có nhiều người khác hỏi tôi chuyện này của tôi người ta đã đọc hết ở trên mạng rồi thì còn bán sách cho ai? Tôi trả lời là tôi bán cho chính những người đã đọc hết những chuyện này rồi. Và tôi tin rằng họ mua sách về họ cũng chẳng dở ra họ đọc nữa mà họ chỉ họ cũng chỉ cầm cuốn sách này họ đặt lên giá sách của họ. Và đấy là một kỷ niệm về một phương pháp đấu tranh, nó như là một trận chiến đi qua rồi, nó còn lại kỷ vật thì người ta giữa lại cái kỷ vật đó thôi.
Hà Giang: Nãy giờ chúng ta tâm sự cũng lâu rồi. Anh có điều gì muốn chia sẻ với Hà Giang mà chưa hề bao giờ thổ lộ với ai không?
Người Buôn Gió: Có một câu hỏi duy nhất mà tôi nghĩ người ta muốn hỏi tôi nhiều nhất nhưng chưa ai đặt thành câu hỏi là tôi có yêu vợ tôi không? Tại sao mà bao nhiêu năm tháng tôi viết lách như thế tôi không hề nhắc tới người vợ.
Hà Giang: Vậy thì có lẽ hôm nay anh muốn trả lời câu hỏi này. Thế anh Gió có yêu vợ không?
Người Buôn Gió: Tôi có thể trả lời như thế này. Khi mà tôi và vợ tôi đang yêu nhau, thì có một thời gian tôi tránh không gặp vợ tôi nữa, vì lúc ấy đời sống của tôi có nhiều cái bế tắc. Thế mà, một đêm khuya vợ tôi đã đi tìm được ra tôi. Mà lúc ấy tôi ngồi ở một cái chỗ mà không ai biết được, tôi ngồi ở chỗ ấy…
Hà Giang: Anh đi trốn người yêu ?
Người Buôn Gió: Lúc ấy tôi buồn, chán đời, thì ban ngày tôi đi lang thang, đêm khuya thì tôi cứ đi về cái chỗ vườn hoa đấy tôi ngồi. Vườn hoa ấy là chỗ… (nghẹn lời) hồi xưa tôi bé tôi và mẹ tôi đi bán rong. Tôi buồn thì tôi về đấy tôi ngồi, không ngờ vợ tôi nghĩ ra được để đi tìm được tôi ở đó.
Hà Giang: Lúc đó anh nghĩ phải là người hiểu mình lắm thì mới tìm được nơi mình ẩn náu như thế phải không? Năm đó là năm nào?
Người Buôn Gió: Vâng chắc chắn như thế. Đó là khoảng năm 2002. Đấy câu hỏi của chị về yêu vợ, tôi chỉ trả lời như thế thôi. Cuộc sống vợ chồng tôi bình yên đơn giản lắm. Tôi có thể đi chợ, tôi rửa bát, tôi nấu cơm, tôi có thể làm món này làm món kia cho vợ con ăn. Chẳng hạn lúc mà tôi đi về nhà tôi thấy một chồng bát bày bừa ra đó mà vợ tôi đang nằm, thì tôi đi vào tôi rửa luôn vì tôi chỉ nghĩ đơn giản là vợ tôi chắc mệt không rửa được bát được, thì tôi rửa. Cuộc sống chúng tôi chỉ đơn giản như vậy.”
Hà Giang
Sài Gòn Nhỏ
Source: https://www.doom.vodka
Category: Tin tức
Leave a Reply
You must be logged in to post a comment.